ریل و واگن (Rail and Wagon) یا لینیر گاید( Linear Guide) سیستم‌هایی هستند که در حرکت و راهبری اشیاء مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سیستم‌ها برای انتقال بار یا جابجایی اشیاء و سوارکردن بار مکانیکی روی آن، در راستای خطی (یعنی در یک خط مستقیم) استفاده می‌شوند.
ریل و واگن به عنوان یک سیستم مکانیکی شامل دو قسمت اصلی است:
ریل: ريل(rail) یک پروفیل خطی و طولانی است که به صورت ثابت و معمولاً به سطح زمین نصب می‌شود، سیستم‌هایی ایجاد می‌کنند كه به پشتيباني حركت دستگاه كمك مي‌كند، معمولا از جنس فولاد ضد زنگ با روکش کروم تولید می‌شوند، بعد از ریخته‌گری و فرزکاری به کمک سنگ‌زنی دقیق و سپس پولیش کاری به درجه کیفیت مطلوب می‌رسند. به‌دلیل داشتن این دقت آب‌بندی مناسبی دارند، که در فرم‌ها و سطح مقطع‌ها همگام با واگن‌ها در طول‌های مختلف تولید می‌شوند.
واگن: یک سیستم حمل و نقل است و شامل يك بلوك (block) اصلی از فلزات مختلف می‌باشد، که درون آن معمولا 4 کانال مخصوص زنجیره توپ‌ها (ساچمه‌ها) ایجاد شده است. این زنجیره‌ها که به نوعی بلبرینگ خطی می‌باشد، پایه اصلی حرکت در این سیستم می‌باشد. روی ریل حرکت می‌کند و بار یا اشیاء را به هدف مورد نظر منتقل می‌کند.
به طور کلی، هر دو ریل و واگن و لینیر گاید در صنایع مختلف به عنوان سیستم‌های راهبری خطی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب بین آنها بستگی به نیازها و محدودیت‌های خاص هر برنامه و صنعت دارد.
لینیر گاید‌ها معمولاً به صورت مجموعه‌ای از المان‌ها که در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، عرضه می‌شوند. این المان‌ها شامل ریل خطی (linear rail) و بلبرینگ (bearing) است. ریل خطی می‌تواند به صورت یک پروفیل خطی شکل یا یک استوانه باشد و بلبرینگ به صورت یک واشر یا یک مازولا (ball screw) عمل می‌کند. ریل خطی و بلبرینگ با هم تعامل کرده و حرکت صاف و پرسرعت را در دستگاه فراهم می‌کنند.
بلبرینگ‌های فوق با حداقل لقی و حداقل اصطکاک به‌دلیل تماس نقطه‌ایی روی ریل‌های فلزی می‌لغزند. این بلوک دارای کانال‌های روغن‌کاری دستی یا اتوماتیک برای روانکاری و طول عمر دستگاه می‌باشد. اجزای پلاستیکی مختلفی نیز جهت قالب‌بندی واگن و همچنین آب‌بندی و ایزوله کردن گرد و غبار محیط، جهت نفوذ به واگن وجود دارد، که باید از بازکردن غیر ضروری آنها، خودداری کرد. همیشه نظافت آنها را رعایت و از ورود اجسام خارجی و آلودگی به آنها جلوگیری به عمل آورد.
تاریخچه ریل و واگن (لینیر گاید)
ریل و واگن در سال 1932 توسط یک شرکت مستقر در خارج از فرانسه اختراع و ثبت شد. به دلیل حرکت خطی دقیق و صاف، اولین نوع از مواد استفاده شده در رولبرینگ‌ها فولاد بوده است.
سال‌ها بعد شرکت‌ها گاید خطی یا همان ریل و واگن خطی تکامل یافته امروزی را ارائه دادند.
جهت انجام بسیاری از فعالیت‌های مکانیکی در مقیاس کوچک و بزرگ می‌توانیم از ریل‌های خطی نیز استفاده کنیم و این به دلیل دقت بالا و ماهیت کنترل شده آن می‌باشد.
ریل و واگن تام باهر
سیستم عملکرد ریل و واگن تام باهر، بار را چه به صورت افقی و چه به صورت عمودی باشد، می‌تواند تحمل کند، انواع ریل و واگن باهر خود یک سیستم حرکت خطی می‌باشد که برای انجام حرکت مستقیم و پیوسته استفاده می‌شود.
در سیستم‌های متحرک خطی لینیر گاید، یکی از مکانیزم‌های مهم حرکت خطی است. حرکت خطی در واقع روی ساچمه‌ها انجام می‌شود، این ساچمه‌ها در داخل بلوک بین ریل و بلوک از طریق یک مسیر بسته با گردش خود امکان حرکت دقیق خطی را ممکن می‌سازند و به خاطر کم بودن مقاومت اصطکاکی در لینیر گاید برای به حرکت درآوردن نیروی نسبتا کمی لازم است و به همین دلیل مقدار توان کمی برای رفتن تا سرعت بالا مصرف می‌گردد. این ویژگی ریل و واگن(لینیر گاید) باهر برای جابه‌جایی و حرکت رفت و برگشتی با سرعت بالا مهم می‌باشد.
در بازار صنعت جهانی لینیر گایدهای متنوعی تولید و عرضه می‌شود، که روش کار یکسانی دارند که تنها از لحاظ کیفیتی و اندازه گاهی دارای تفاوت هستند. در بازار ایران برندهای زیادی دیده می‌شود، شرکت تام باهر نیز چند برند لینیر گاید عرضه می‌کند.
تام باهر ریل و واگن(لینیر گاید) برند باهر را ثبت، و در اختیار مشتریان قرار نموده است و علاوه بر آن نمایندگی STAF از تایوان را کسب کرده است. لینیر گاید STAF از برندهای معروف تایوانی در ایران است که شرکت تام باهر نماینده آن می‌باشد.